Paolo Giordano
In tijden van besmetting.
Herinner je je nog de wondermooie debuutroman De eenzaamheid van de priemgetallen, geschreven door de toen piepjonge Paolo Giordano? Als je dat boek de moeite vond, dan dit ook. En als je dat boek niet kent, ook dan is de kans groot dat je dit de moeite waard zult vinden.Als Italiaan heeft Giordano COVID-19 vanop de eerste rij moeten meemaken, iets wat ons bespaard is gebleven. En wat doet een schrijver dan? Juist, hij gaat schrijven. Dit essay (het is géén roman) toont hoe hij greep probeert te krijgen op het ongrijpbare, waarbij hij als wiskundige terugvalt op de zekerheid van de getallen, wat hij met de poëzie van een literator verwoordt (je wenst je kinderen zo’n wiskundeleraar toe). ‘Want wiskunde is niet zozeer de wetenschap van getallen, maar de wetenschap van relaties.’ Hij beschrijft de mathematica van de besmetting zo mooi dat je bijna zou vergeten dat het over pure tragiek gaat.
Zijn analyse brengt hem tot een vaststelling die we allemaal dringend ernstig moeten nemen: wij zijn een gemeenschap. De voorbije decennia waren we dat vergeten (‘There is no such a thing as a society’, hield Thatcher ons voor), maar CoV-2 brengt ons terug bij de les. Het is tijd dat we ons opnieuw gedragen naar die vaststelling in plaats van anderen de loef te willen afsteken door snel snel als eerste een vaccin te ontwikkelen en vervolgens duur te verkopen. Dat we eens grondig nadenken over de oorzaken van COVID-19, die dezelfde zijn als van SARS, MERS en HIV. En van het verdwijnen van oeroude olijfbomen in Italië door parasiet Xylella fastidiosa. Vluchtelingen houden we tegen aan de grenzen, virussen geven we de vrije baan en brengen we zelfs binnen (‘Virussen houden van vakantie’).
Anders gaan leven zullen we sowieso moeten doen; anders betekent niet minder van hetzelfde, niet hetzelfde voor minder mensen, wel ànders. Zijn slotzin geef ik graag mee:
‘Om deze tijd beter te gebruiken, hem te benutten om te bedenken wat we in normale omstandigheden niet kunnen bedenken: hoe we hier gekomen zijn, hoe we de draad weer op willen pakken. De dagen tellen. Opdat wijsheid ons hart vervult. Niet toestaan dat al dit lijden voor niets is geweest.’
Paolo Giordano (2020)
In tijden van besmetting.
Amsterdam: De Bezige Bij, 80 pagina’s.
ISBN 978 94 031 9830 9